Espainiako Kontsumo Handiko Berrikuntzen Behatokiak, Cerda Institutuak urtero egiten duenak, EROSKI azoka tokiko ekoizleentzako marketplace-a ipini du 2022ko sektoreko 20 berrikuntza nabarmenetan.

EROSKI azoka hautatu dute hamasei aditu independentek 200 proiektutatik baino gehiagotatik. Nabarmendu dutenez, “lehena da banaketa denden logistika eta sarea erabiltzen eskariak entregatzeko. 300 bat elikagai fresko, janari prestatu eta edari eskaintzen ditu Gipuzkoako 60 ekoizle baino gehiagorenak”.

“EROSKI azokak produktu freskoak, landuak eta gama bereziak ditu; berezien artean, 0 kilometroko produktuak, eskulangileenak eta tokiko produktu ekologikoak.

EROSKIren Tokiko Produktuen zuzendari komertzialak, Asun Bastidak, gogorarazi duenez, “komunitatea sorrarazteko aukera bat da, ekosistema bat funtsezko bi balio dituena: jasangarritasuna eta gizarte erantzukizuna. Webguneak modua ematen digu gure kooperatiba-izaera praktikan jartzeko eta gauzak beste modu batera egiteko hurbileko ekoizleekin batera lan eginda”.

EROSKI azoka webgunea independentea da eroski.es gunetik, baina orrialde nagusitik sar daiteke bertara, eta EROSKI Cluben fidelizazio-txartela erabiltzeko aukera ematen du. Bezeroak erosketa egiteko orduan, produktu bakoitzaren fitxa teknikoa aurkituko du, baita ekoizlearena ere. Eskaria etxera bidaltzen dute edo dendan jaso daiteke, berariaz horretarako jarri duten gune batean. Produktu freskoak, landuak eta sorta bereziak ditu; adibidez, 0 kilometrokoak, eskulangileenak eta tokiko produktu ekologikoak.

Hala berean, nabarmentzekoa da ekoizleak duen rol aktiboa proposamen komertziala eratzeko eta bere produktuak kudeatzeko orduan; izan ere, aukera ematen dio ekoizleari berari dendan egoteko produktua eman behar zaionean; horrela, bezeroa ezagutu dezake, eta produktuaren gaineko azalpenak eman nahiz izan ditzakeen zalantzan argitu ditzake. Aurkezpenak, dastatze saioak edo ekitaldiak ere antolatzen dira tokiko ekoizleekin, bezeroaren eta ekoizlearen arteko hurbiltasuna sendotzeko.

Ia urtebete da abian jarri genuela Tokiko Hornitzaileei Lagun Egiteko Programa, ekoizpen jasangarriagoa lortzeko eta produktuek elikadura aldetik duten kalitatea ziurtatzeko. 2022 amaieran, diagnostikorako lehen fasea amaitu genuen, eta aztertu dugu nola dauden nekazaritzako elikagaien sektorerako jasangarritasunaren aldetik esanguratsutzat jotzen diren alderdiak. Programan parte hartu zuten ekoizleek txosten pertsonalizatu bat jaso zuten, non agertzen baita sektorean duten posizioa, ingurumen eta gizarte arloan nola dauden, beren bereizgarria zein den eta zertan hobe dezaketen eta, horrekin batera GJH Garapen Jasangarrirako Helburuen gaineko diagnostiko bat egiten zaie.

Orain beste prestakuntza eta gaikuntza fase bat abiatu dugu, aurrera egiten jarraitzeko. Alde horretatik, gure hornidura katean 10-250 langile dituzten enpresa txiki eta ertzain guztiei ematen diegu aukera doako programa batean parte hartzeko; NBEren Mundu Itunak ematen du ICO fundazioaren eta ICEX España Exportación e Inversiones erakundearen kolaborazioarekin.

“Gure hornidura kateko 40 enpresa txiki eta ertain baino gehiago apuntatu dira prestakuntza programa horretan parte hartzeko”.

Programak bost hilabete inguru irauten du, eta besteak beste lantzen ditu: jasangarritasunaren gaineko oinarrizko alderdiak, Garapen Jasangarrirako Helburuak, karbono aztarnaren kalkulua eta genero berdintasuna eta gobernantza. Prestakuntza osatzeko, kalkulatzen dugu enpresek 90 minutu eman beharko dituztela astean edukiak berrikusten.

Gure hornidura kateko 40 enpresa txiki eta ertain baino gehiago apuntatu dira prestakuntza programan parte hartzeko. Amaitzean, prestakuntza programa egin dutelako ziurtagiri bat jasoko dute.

Joan den urtearen erdialdera, prezioek gorakada handia egin zutenean, aldatu egin zen kontsumitzaileen erosketa portaera; lehentasunak berrantolatu, eta prezioetan eta promozioetan gehiago erreparatzen hasi ziren. Hori dela eta, banatzailearen markak kuota irabazi zuen ekoizleen marken aldean. Hala, marka propioaren hazkundea sendotu egin da, eta, urte berriarekin, ekoizleen markek 2,4 apaldu dituzte salmentak azken urtean.

Gure dendetan, zehazki, Capraboko bezeroek joera handiagoa dute ekoizleen markak erosteko, eta salmenten %75 eskuratzen dituzte denda fisikoan, eta are gehiago online salmentetan, %84tik gora. EROSKIren saltokietan, kuota hori zertxobait txikiagoa da, eta hipermerkatuetan dute pisu gehien ekoizleen markek: salmenta guztien %68 hartzen dute.

“Seme-alabarik ez duten bikoteak eta gazteak markazaleenak ageri dira oraingoz 2023an”.

Soslai demografikoaren arabera, etxerik gehienetan, ekoizleen markek %60tik gorako pisua dute. Gazteak eta seme-alabarik ez duten bikoteak markazaleagoa dira, salmentetan %70,7ko eta %68,9ko pisua dutelarik, hurrenez hurren. Beste muturrean, seme-alaba nagusiak dituzten bikoteak eta erretiratuak daude; horietan, %63,5eko eta %62,3ko pisua dute ekoizleen markek, hurrenez hurren.

Banatzaileen markek kuotarik handiena dutenen kategorian, salmentek %58tik gorako pisua izan dute ekitaldia urtarrilean itxi denean; fruitu lehorrak, sukaldeko papera eta zapiak eta komuneko papera izan dira marka propioan gehien eskatutakoak.

Ekoizleen marken eta banatzailearenaren prezio aldea handitu egin da. Hala, 2022ko ekitaldia ixteko orduan, ekoizleen markak %15,1 garestiagoak ziren banatzailearen marken aldean.

‘Ziurgabetasuna’ da gure sektorean 2022a ondoena definitzen duen hitza. Pandemiaren ondorioz azken urteetako tentsioetatik irteten ari ginenean, Ukrainako gerra etorri zen, eta harekin presio inflazionistak markatutako koiuntura ekonomikoa, behartu egin gaituena testuinguru ezin konplexuagoan jardutera. Gaitzeko ahalegina egin behar izan dugu prezioen igoerak familietan eta balio kateko eragile guztietan sorrarazi duen kaltea arintzeko, gure marjina estuen galgarri. EROSKIn gogor ahalegindu gara gainkostuen inpaktua geure gain hartzeko eta hala prezioei eusteko; horrekin, 183 milioi euroko aurrezkia helarazi diegu kontsumitzaileei. Eta, hala ere, geure errepide orria garatzen segitzeko moduan izan gara, eta osasunarekin eta jasangarritasunarekin dugun konpromisoari eutsi diogu, iparraldean dugun posizioa indartu dugun bitartean. Zorigaitzez, eginahalak eginda ere, balio kate osoaren irudia kaltetu egin da, bidegabeki.

Hasiberri dugun urte honetan ere inflazioaren ondorioak gestionatu beharko ditugu, bai eta produktuaren eskasia ere, gero eta lehiakorragoa eta zakarragoa den merkatu batean. Hori dela eta, arin jokatu beharko dugu, eta beti aldatuz doan eta lehen baino erosahalmen txikiagoa duen kontsumitzaile soslai berri honetara egokitutako erantzun bat eman. Gure asmoa da lehiakorrak izaten jarraitzea eta aurrera egitea sektoreko erronka handietan, hala nola jasangarritasuna, eraldaketa digitala, eraginkortasuna eta elkartasuna. Hala, 2023an, gure negozioa indartzen jarraituko dugu, gure erreferentziazko perimetroan denda berriak irekita, enplegua eta aberastasuna sorrarazita eta gure proiektu kooperatiboan bazkide langile gehiago hartuta, hauxe izanik gure lehentasuna: kontsumitzaileengandik hurbil egoten jarraitzea gure jarduerak gizartean sorrarazten dituen espektatibetara behar bezala eta ezin hobeki doitzeko. Espero dugu zuekin batera egitea.

Kataluniako oliba olioaren bost jatorri izen babestuek —Les Garrigues, Siurana,Terra Alta, Baix Ebre-Montsia eta Emporda— Caprabo sartiu dute Kataluniako Olioaren JIB Sarien VI. aldian, produktua balioan jartzeko egin duen lanagatik.

Zehazki, Caprabori saria eman diote JIBa duen oliba olio birjina estraren defentsan eta promozioan diharduen entitatearen kategorian eta hurbileko ekoizpenarekin duen konpromisoagatik. Sari banaketan, Kataluniako nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren aberastasuna hedatzen egindako apustua nabarmendu dute.

“Caprabok Kataluniako eskualde bakoitzarekin lan espezifikoa egiten du, nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren aberastasunaren arabera”.

Capraboren konpromisoa irmoa da hurbileko ekoizpenarekin. Eskualdekako Hurbileko Programa bat du, zeinaren bitartez sarrera eman baitio bere dendetan nekazaritzako 300 bat ekoizle txikiri eta kooperatibari eta haien 2.800etik gora produktuei. Caprabok Kataluniako eskualde bakoitzarekin lan espezifikoa egiten du, nekazaritzako elikagaien ekoizpenaren aberastasunaren arabera.

Programak ekimen bat baino gehiago dakartza hurbileko ekoizpenari laguntzeko; besteak beste, supermerkatuetako promozio ekintzak, hurbileko produktuen kontsumoa sustatzeko urteko kanpainak, hurbiltasunarekin loturiko ekimenen berri ematea txartela duten milioi bat bezero pasari, Hurbileko Produktuen gaineko Caprabo Feriak  eta jardunaldi gastronomikoen antolaketa sasoiko eta hurbileko produktuekin. Programak honako hauen laguntza du: Klima Ekintza, Elikadura eta Landa Agendarako Saila, JIB-AGBen Kataluniako Federazioa eta Kataluniako Nekazaritzako Kooperatiben Federazioa.

Azaro amaieran, bi aldiz saritu gaituzte Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko 2022ko Euskadi Sarietan. 2022ko Merkataritzako Euskadi Saria bere sare komertzialeko dendarik jasangarrienari eman diote, zeina Gasteizko Lakua-Arriaga auzoan baitago, eta Hedabideen Saria, berriz, EROSKI Consumer informazio proiektuari.

Lakua-Arriagan dagoen denda jasangarriari eman diote 2022ko Merkataritzako Euskadi saria, eragin onuragarria izan duelako inguruko merkataritzaren dinamizazioan eta enpresa arloko modernizazioan eta berrikuntzan. Joan den urte amaieran inauguratu zuten, eta gure sare komertzialeko dendarik jasangarriena da. Denda estandar batekin alderatuta energiaren kontsumoa %50 jaistea lortu du iturri berriztagarriak bakarrik erabilita. LEED Gold ziurtagiriaren parametro zorrotzak beteta eraiki dute, eta hozgarri naturalak darabiltza; hozteko altzariek, berriz, azken aurrerapenak dakartzate I+G arloan eta agiztapenari dagokionez, LED sistema adimenduna eta autoerregulatua darabilte, aurrerapen handia ingurumenean uzten duen aztarna txikitzeko. Denda horrek mugarri bat ezarri du gure dendek berrikuntza eta eboluzio aldetik izan duten kronologian; hari esker, energia eredu berri baterako trantsizioa abiatu dugu.

“Joan den urte amaieran inauguratu zuten, eta gure sare komertzialeko dendarik jasangarriena da. Denda estandar batekin alderatuta energiaren kontsumoa %50 jaistea lortu du iturri berriztagarriak bakarrik erabilita”.

Era berean, EROSKI Consumer informazio proiektua ere saritu egin dute Hedabideen Sariarekin, kontsumo arduratsuaren alde eta kontsumitzaileen defentsan Euskal Autonomia Erkidegoan egiten duen lanagatik. Gure aldizkari hilabetekariak dagoeneko 48 urte bete ditu, eta, erreferentziazko kanal digitalen bitartez —hala nola webgunea eta @EroskiConsumer eta @eroskiconsumer sare sozialetako soslaiak—, gaurkotasuna duten berririk interesgarrienak ematen ditu kontsumitzaileen eskubideen ikuspegitik.

AECOC, fabrikatzaileak eta banatzaileak batzen dituen elkarteak, Benchmarking Supply Chain – Gran Consumo 2022 azterketaren emaitzak argitaratu berri ditu. Urtero egin ohi du azterketa, non kontsumo handiko sektorea ebaluatzen baitute prozesu logistiko guztietan agindutik ordainlekuraino. Ebaluatzeko orduan, fabrikatzaileek eta banatzaileek elkar ebaluatzen dute hornidura katearekin zerikusia duten jarduera guztietan.

Fabrikatzaileek egindako balorazioan, EROSKI hirugarren postuan jartzen dute banaketa katearen efizientziaren aldetik, eta iazko sailkapen bera izan du.  Nabarmentzekoak dira fakturazioa, plangintza, lankidetza eta truke sistemak, horietan emaitza bikaina izan baitu, rankingaren hirugarren postuan kokatuta. Jarraitzen dugu gure plataformetan produktuak eramateko prozesua hobetzeko eginahaletan, nahiz eta, 2022 osoan garraio sektorean izan diren ziurgabetasuna eta tentsioak direla medio, zaila izan den desiotako ratioak erdiestea.

“Emaitza bikainak izan ditugu fakturazioan, plangintzan, lankidetza arloan eta truke sisteman, rankingaren hirugarren postuan kokatu baikara”.

Era berean, nabarmentzekoa da Caprabok laugarren postuari eusten diola. 2021a plataformen mapa berria finkatzeko eta sendotzeko urtea izan da. Horri esker, gure plataformen efizientzia maila hobetu dugu, eta, hortaz, emaitza hobetu egin da.

Aldi honetan, parte hartu dute kontsumo handiaren alorreko 23 banatzailek eta elikagaien, hoztearen eta izoztearen alorreko 34 fabrikatzailek. Giltzarrizko tresna da guretzat; izan ere, modua ematen digu gure prozesuetan indarguneak eta hobetzeko aukerak non diren jakiteko gure fabrikatzaileen ikuspuntutik.

Emaitzok gure lanaren aitortza garrantzitsua dira alderdi logistikoaren partetik. Gaur egungo agertoki honetan, ziurgabetasun handia dago (energiaren krisia, lehengaien eskasia, gerrak, garraio arloko tentsioak…), eta horri ekonomiaren inflazioa gaineratu behar zaio. EROSKIk apustu irmoa egiten du fabrikatzaile-banatzaile lankidetzaren alde, honidura kate malgu bat garatzeko eta efizientzia maximizatzeko banaketa kate osoan.

Martxoan, abian jarri genuen Tokiko Hornitzaileei Lagun Egiteko Programa, ekoizpen jasangarriagoa lortzeko eta produktuek elikadura aldetik duten kalitatea ziurtatzeko.

Diagnostikorako lehen fasea amaitu berri dugu, eta aztertu dugu nola dauden nekazaritzako elikagaien sektorerako jasangarritasunaren aldetik esanguratsutzat jotzen diren alderdiak. Hala, aurrerantzean gardentasun handiagoa izango du gure balio kateak, eta, aldi berean, lagun egingo diegu prozesuak eta produktuak hobetzen joateko orduan, batik bat enpresa txiki eta ertainei, baliabide gutxiago baitituzte erronka horiei heltzeko.

“Bildutako erantzunen emaitzek erakusten dute zein bloketan dagoen eginahal handiagoa egin beharra, hau da, ingurumen arloko kalitatean, kalitate sozialean eta gobernantzan”.

Fase honetan, 82 hornitzailek parte hartu dute; horietatik %99 enpresa txiki eta ertainak dira, nekazaritzan, abeltzaintzan, basogintzan eta arrantzan dihardutenak eta elikagaien industrian.

Bildutako erantzunen emaitzek erakusten dute zein bloketan dagoen eginahal handiagoa egin beharra, hau da, ingurumen arloko kalitatean, kalitate sozialean eta gobernantzan. Zehazki, ingurumenaren arloan, lehentasuna dute karbono aztarna kalkulatu eta gutxitzeak, ur erauzketa gutxitzeak eta berrerabilera handitzeak, langileen mugikortasun jasangarria sustatzeak eta ontzien efizientzia hobetzeak. Arlo sozialean, lehentasunezkoa da jazarpen sexualaren aurkako protokolo bat izatea, berdintasun plan bat prestatzea eta laneko segurtasuna eta osasuna kudeatzeko sistema bat, besteak beste. Gobernantzari dagokionez, hobetu beharreko eremuak dira jokabide kode bat prestatzea eta langileei jakinaraztea eta publikoki jakinaraztea jasangarritasunaren arloko helburuak eta konpromisoak.

Programan parte hartu duten ekoizleek txosten pertsonal bat jaso dute. Txostenean, sektorean zein posiziotan dauden ageri da, eta ingurumenaren arloan eta arlo sozialean nola dauden zehazten da, baita zerk bereizten dituen eta zertan hobetu behar duten ere. Azkenik, Garapen Jasangarriko Helburuetan non dauden dakarren diagnostiko bat txertatzen zaie.

Martxan jarri dugu Eguberrietako kanpaina bat, aurrezpena duena ardatz, eta Eguberrietako 40 elikagairen eskaintza dakarrena 2021eko prezio berean.

Familiek %20 igotzen dituzte beren gastuak egun hauetan, urteko gainerakoarekin alderatzen badugu. Kanpaina honetan laguntzeko, erabaki dugu presio inflazionistaren zati on bat kentzea egun hauetan ezinbestekoak diren 40 produktutatik: zapoa, otarrainxkak, anana, bildotsa, turroia, mahatsak…

Marka propioa, batez beste, %35 merkeagoa da Eguberrietan fabrikatzaileen markaren aldean. Hala, igo egin dugu marka propioaren sorta; zehazki, Eguberrietako hamabost produktu gaineratu ditugu. Horietatik bederatzi gure Seleqtia markan, kalitatearen alde eginez; besteak beste, Panettone berri bat, Basque Culinary Centerren abalarekin, eta Skrei bakailao xerrak. Horiek dagoeneko apaletan ditugun 215ei batu zaizkie.

“Urteko lehen seihilekoan, 183,6 miloi euro transferitu dizkiegu aurrezki gisa bezeroei, eskaintzen, sustapenen eta beste kanpaina batzuen bidez”.

Abuztutik hona, EROSKIk 800 produktuz osaturiko saski merke bat eskaintzen du, zeinetan sartzen baitira elikagai freskoak eta ohiko familia batek egiten dituen erosketak. Horretaz gainera, EROSKIren Bezero Bazkideek 3x2ko deskontuak dituzte eskura, baita bigarren unitatea %70era eta BEZik gabeko egunak ere.

Urteko lehen seihilekoan, 183,6 miloi euro transferitu dizkiegu aurrezki gisa bezeroei, eskaintzen, sustapenen eta beste kanpaina batzuen bidez.

Oinarrizko gauzak erostea 2021ean baino %10,2 garestiago dago. Hori ikusita, kontsumitzaileak lehentasunen ordena egokitu du, eta nahiago du dirua esperientzietan gastatu artikulu materialetan baino. Hori dela eta, ezinbestekoa da kontsumitzaileen konfiantza irabaztea gaur egungo ekonomian ez baitago ziurtasunik.

2020an, pandemia lehertu zenean, kontsumitzaileak maiztasun txikiagoarekin erosten hasi ziren, baina saski handiagoak erosi zituzten. Ordutik hona, portaera aldatuz joan da. Gaur egun, erosketen tiketetan unitate gutxiago dago, eta zenbatekoa txikiagoa da. Ez dira berreskuratu COVIDaren aurretik zeuden erosketa ohiturak.

“Ezinbestekoa da kontsumitzaileen konfiantza irabaztea gaur egungo ekonomian ez baitago ziurtasunik”.

Ziurgabetasun ekonomiko hau dela eta, kontsumitzaileen %61ek nahiago dute dirua aurreztu. %70ek, berriz, gehiago begiratzen diete prezioei eta promozioei. Horren ondorioz, gerta liteke markaz edo saltokiz aldatzea. Gaur egun, karga erosketak ari dira gehien handitzen. Asteko erosketek, hots, produktu freskoek eta despentsakoek eta hamabost egunean behin egiten direnek, hau da, batez besteko tiketan despentsako produktuak kopuru handitan dituztenak ari dira gehien handitzen pandemiaren aurreko aldiarekin konparatuta. Hipermerkatua da gehien handitzen ari den kanala produktuak eskuratzeko orduan; haren atzetik datoz supermerkatua eta online erosketa.

Produktuei dagokienez, fabrikatzaileen marken kuota apaldu egin da unitateen aldetik, online kanalean. Salgai-balioetan goren dauden hamar produktuetan, fabrikatzaileen marken prezioa handiagoa da guztizkoaren batezbestekoaren aldean.